Het dwaallicht

Met Het Dwaallicht (1946) zou Elsschot zijn literaire testament hebben geschreven. In veel beschouwingen wordt steevast gewezen op het symbolische einde van het verhaal,  waarin Laarmans en zijn ‘drie zwartjes’ tot de conclusie komen dat hun zoektocht naar de mysterieuze Maria Van Dam op niets uitloopt: ‘Zij is als een beeld dat men in ’t water ziet. Als men het grijpen wil is er niets. Of zoals de lichten in het moeras. Men kan ze nalopen, doch men achterhaalt ze niet.’ Na Het Dwaallicht volgt het gedicht Het Huwelijk, dat Willem Elsschot in 1910 schreef.